Vorige week reed mijn oma met haar rolstoel het bos in. Dat doet ze wel vaker; ze houdt namelijk erg van buiten zijn. En het bos vlakbij de zorginstelling waar ze inmiddels al acht jaar verblijft, doet haar terugdenken aan haar geboorteplaats Heino in Overijssel. In de bossen, daar voelt ze zich vrij en thuis.
Alleen had ze dit keer geen jas aan, ze had zelfs geen sjaal om, en ze strandde, alleen, op het bospad.
Door enkele vriendelijke voorbijgangers werd mijn oma naar het verzorgingshuis teruggebracht. De verzorgenden hadden niet doorgehad dat mevrouw al een tijdje weg was en waren vreselijk geschrokken. Gelukkig was mevrouw niet onderkoeld geraakt. Het hele voorval liep met een sisser af. Natuurlijk belden ze wel haar oudste zoon op, mijn vader. Het was een volgende in een reeks van voorvallen.
Maandag was ik samen met mijn ouders bij mijn oma op bezoek. Mijn vader en zijn broer waren beiden jarig (geen tweeling; mijn vader kreeg op zijn zevende verjaardag als onaangekondigd cadeautje een schreeuwende baby). Van het voorval wist oma niet zo veel meer af. Ja, wel dat ze in het bos was geweest, maar nee, niet dat ze geen jas had aangetrokken terwijl het midden in de winter was. Ook niet dat ze door mensen weer was teruggebracht. Ze vergeet zo veel tegenwoordig.
Terwijl ik bij mijn oma zat en oude foto’s bekeek in het kader van mijn onderzoek naar haar leven, hoorde ik mijn vader en moeder praten over het ongelukkige voorval. Ik begreep het wel. ‘Hoe hadden ze een dusdanig verwarde vrouw zomaar het bos in laten rijden?’ ‘En ze kan nu toch echt niet meer in die automatische rolstoel. Het is voor haar eigen veiligheid!’
Mijn oma zweeg toen mijn vader haar voorzichtig vroeg of het inderdaad niet beter was om voortaan de andere rolstoel (die ene waarin ze iemand moet vragen om haar naar het bos te brengen) te gebruiken. Ze was helder genoeg die dag. Van iedere foto wist ze heel precies de plaats en geportretteerde personen op te noemen. Ze begreep heus wat haar zoon bedoelde. Maar ze zei niets. Ik denk dat ze wel wist dat de beslissing eigenlijk al genomen was.
Een dergelijk besluit is wrang en voor mijn vader moeilijk te nemen, maar hij zag geen andere mogelijkheid meer. De verzorgenden hebben (of krijgen) niet de middelen en/of de mankracht om iedere inwonende op de voet te volgen. En zou het een volgende keer ook weer goed aflopen?
Mijn oma is niet dement. Ze is alleen maar oud.
En nu is ze nog een stukje dichter bij de dood.
Dit was het tweede grootmoedersblog. Gedurende het onderzoek voor mijn volgende non fictieboek over de levens van mijn twee grootmoeders in de twintigste en een-en-twintigste eeuw zal ik geregeld verslag doen van de verhalen die ik tegenkom.
