Vandaag kreeg ik een recensie van ‘Overstroomd’ onder ogen. Die was gelukkig positief, maar wat mij vooral opviel, was dat er een cijfer bijstond. Ergens heb ik altijd gedacht dat bij het afsluiten van mijn doctoraal geschiedenis zes jaar geleden, ik het laatste cijfer van mijn leven zou hebben gekregen. Maar nee. Recensenten werken tegenwoordig niet alleen meer met kritische besprekingen.
Net als bij filmrecensies hebben bij boekbesprekingen sinds kort de sterren hun ingang gedaan. Meestal is dat op een schaal van één tot vijf, met één als laagst en vijf als hoogst. (Je zou denken dat dit logisch is. Maar toen ik mijn goede Duitse vriendin leerde kennen, ontdekte ik dat een ‘1’ juist het hoogste is dat je kunt halen voor een examen daar.) Heel blij ben ik niet met die ontwikkeling, maar vreselijk vind ik het ook niet. Erg precies is het namelijk niet; iedereen heeft zijn eigen gevoel bij het sterrensysteem. Het voelt voor mij nog het meest als een hotel-waardering. ‘Dit is een zoveel sterren-boek en daarvan kan je het volgende verwachten.’ Zoiets.
Maar naast sterren worden nu dus ook cijfers gegeven. Dat roept bij mij heel wat anders op.
Eva – lang, blond haar, een The Doors T-shirt op haar wijde pijpen broek – sjouwt een zware boekentas door de gangen van het Stedelijk Gymnasium in Schiedam. Ze is alvast vooruitgelopen. Het volgende uur krijgt ze namelijk de repetitie terug. En ze weet zeker dat ze het dit keer heeft verprutst. Die proefvertaling ging al zo lastig… Als ze het maar wel beter heeft gedaan dan X. Dát in ieder geval.
Ze staat voor de dichte deur van het lokaal. Natuurlijk is ze de eerste. Waar blijft die docent? De eerste bel is allang gegaan! Eva zet de zware tas op de grond, opent het voorvak en vist haar borstel eruit. Ze heeft hem één keer door haar haren gehaald, als de bel voor een tweede keer gaat. Eindelijk! Snel stopt ze de borstel terug. Ze hoort voetstappen en ze ziet de docent, zijn koffiemok in de ene, een stapel papieren – de repetities?! – in de andere hand. Nu is het moment van de waarheid aangebroken.
In de klas zit ze vooraan. Ze volgt de bewegingen van de docent minutieus. De docent pakt rustig uit, staart vervolgens de klas aan. ‘Zo,’ zegt hij. Eva laat haar haren op haar bureau vallen. ‘De repetitie.’
Ja, kun je nu zeggen. Een recensie ís nu eenmaal een beoordeling. Maar toch voelt het krijgen van een cijfer heel anders aan dan het krijgen van sterren of gewoon een bespreking. Het veronderstelt een bepaalde precisie en objectiviteit die naar mijn idee niet past in een boekbespreking. Een beetje zoals de beoordeling van een docent, ja.
Nu wil de lezer natuurlijk nog één ding weten. Welk cijfer kreeg ik voor ‘Overstroomd’?
Een 7,5.
Dat kan beter, denkt de docent in mij. Dat is een heel mooi cijfer voor de eerste keer, de liefdevolle ouder.
